مقدمه و تاریخچه بیمه آتش سوزی
امروزه با توجه به گسترش صنایع مختلف و فعالیت های اقتصادی گوناگون و آمیخته شدن زندگی مدرن با خطرات متعدد الکترونیکی ، نفت، گاز و سایر انواع مصنوعات خطرناک ، خطر در همه جا در کمین انسان نشسته و در انتظار است تا با یک لحظه غفلت همه چیز را در مسیر خود محو و نابود کند . برابر آمارهای موجود ، خسارتهای ناشی از حوادث فاجعه آمیز اخیرا”در کشور ما نسبت به سالهای گذشته به صورت تصاعدی افزایش یافته و ضایعات جبران ناپذیری را به اقتصاد ملی وارد ساخته است .به طور مثال صرفا”در سال 1362 تعداد 5251 فقره آتش سوزی به سازمان آتش نشانی اطلاع داده شده است .
اگر به آمار فوق ، حریق ها و حوادث سایر سازمانها و شرکت هایی را که دارای تجهیزات آتش نشانی مختص خود می باشند ، نیز اضافه نماییم ، ملاحظه می شود که تعداد آتش سوزی ها بیش از تعداد گزارش شده می باشد که صرفنظر از خسارات جانی ، روانی ، اجتماعی ، خسارات مالی آنها سالیانه بالغ بر میلیاردها ریال خواهد بود .با توجه به پیشرفت تکنولوژی در کشور ایجاد و توسعه واحدهای تولیدی و صنعتی ، گسترش انبارها و سیلوها ، تامین برق روستاهای کشور ، لوله کشی گاز شهر ها و مراکز صنعتی و …بدون شک بر تعداد آتش سوزی ها افزوده خواهد شد .بنابر این برای کاهش حوادث آتش سوزی و میزان خسارت وارده باید سیستم های ایمنی به طور گسترده در مراکز صنعتی و تجاری و سایر مکانهایی که بالقوه در معرض تهدید آتش سوزی هستند نصب شده و برای آشنایی مردم با نحوه پیشگیری و حفاظت ، آموزش های لازم ارائه شود .
یکی از قدیمی ترین رشته های بیمه ای ، بیمه آتش سوزی است که از قرن هفدهم تا قرن نوزدهم میلادی بتدریج شناخته شده و شکل گرفته است . آتش سوزی بزرگ و فاجعه آمیز لندن که در سال 1666میلادی به وقوع پیوست و سه شبانه روز ادامه یافت ، شهر را با خاکستر یکسان کرد .در آن زمان وسایل اطفاء حریق هنوز در مراحل ابتدایی بود و هیچ گونه پوشش بیمه آتش سوزی در جامعه متداول نبود .نخستین اداره آتش سوزی در انگلیس در سال 1680م تاسیس شد و متعاقب آن شرکت Hand in Hand در سال 1696 و اداره آتش سوزی Sun fire در سال 1710 بوجود آمدند . آتش سوزی بزرگ لندن موجب ایجاد شرکت بیمه HamburgerGeneralشد که هنوز وجود داشته و فعالیت می کند .با توجه به توسعه صنایع نیاز جامعه به بیمه بیش از پیش احساس شد که بدین گونه شرکت های بیمه در زمینه بیمه آتش سوزی فعال شدند .
بیمه آتش سوزی، توافقی است که بین بیمه گر از یک سو و بیمه گذار از سوی دیگر حاصل می شود و در قالب بیمه نامه متجلی می گردد. بدین قرار که بیمه گر(شرکت بیمه) در مقابل دریافت وجهی که حق بیمه نامیده می شود، متعهد می گردد که زیانهای مالی بیمه گذار در مقابل خطراتی که تحت پوشش قرار گرفته را جبران نماید. بیمه آتش سوزی خسارات وارده به اموال و دارایی های منقول و غیر منقول همانند ماشین آلات، تجهیزات، لوازم و اثاثیه منزل، ملزومات اداری، موجودی فروشگاهها و انبارها و ساختمانها و تأسیسات واحدهای صنعتی، غیرصنعتی، تجاری و مسکونی را جبران می کند. برابر آمارهای منتشره بسیاری از واحدهای صنعتی، تولیدی تجاری و مسکونی و ... دچار آتش سوزی می شوند که در نتیجه صاحبان آنها با خسارات مالی هنگفتی مواجه می گردند، که چنانچه دارای بیمه نامه آتش سوزی با پوشش های کافی و مناسب باشند خسارات وارده به آنها جبران می شود .
انواع بیمه های آتش سوزی
1-بیمه آتش سوزی عمومی
موارد تحت پوشش بیمه آتش سوزی عبارتست از واحد های مسکونی ، مراکز صنعتی ، غیر صنعتی و انبارها.
واحدهای مسکونی
بنا به درخواست بیمه‌گذار واحد مسکونی، علاوه بر خطرهای حریق، انفجار و صاعقه در برابر کلیه خطرهای اضافی که به آن اشاره شد با سرمایه دلخواه و به قیمت روز تحت پوشش قرار می‌گیرد و حق بیمه سالانه آن با توجه به ارزش ساختمان و اثاث منزل و خطرهای بیمه شده محاسبه خواهد شد.
مراکز صنعتی
شامل تمامی کارخانجات صنایع غذایی، آشامیدنی، دخانیات، نساجی، پوشاک، چرم، چوب، کاغذ، مقوا، چاپ و صحافی، شیمیایی، محصولات کانی غیرفلزی، فلزات اساسی و صنایع متفرقه می‌شود.
ساختمان تأسیسات ماشین‌آلات مواد اولیه موجود و محتویات هر یک از مراکز یاد شده را می‌توان در مقابل خطرهای آتش‌سوزی، انفجار، صاعقه و همچنین کلیه خطرهای اضافی ذکر شده به قیمت روز بیمه نمود.
مراکز غیر صنعتی و انبارها
سرمایه ارزش اعیانی ساختمان و تاسیسات منصوبه، ارزش دکوراسیون واثاثه اداری، و موجودی‌های کالا در این بیمه‌نامه تحت پوشش قرار می‌گیرند. واحدهای تجاری، اداری، مجموعه‌های رفاهی، آموزشی، خدماتی، وانبارها از جمله مراکزی هستند که در این طبقه قرار می‌گیرند. بنابراین طیف وسیعی از مشاغل و اصناف در این گروه قرار دارند. نرخ بیمه‌نامه آتش‌سوزی برای هریک از مشاغل زیرگروه (غیر صنعتی) مستقیما با ماهیت ریسک و شدت و تواتر ریسک حریق در آن شغل وشرایط محیطی وایمنی محل مورد بیمه مرتبط است و طبیعی است که واحدهایی که از شرایط ایمنی بهتری نسبت به سایرین برخوردارند حق بیمه کمتری برای تحت پوشش قرار دادن اموال خود پرداخت نمایند.
2-بیمه با شرایط اظهار نامه ای (شناور) Floating Policy:
این پوشش معمولاً برای موجودی انبارها با توجه به نوسان موجودی صادر و حق بیمه متناسب با میزان موجودی محاسبه می شود. بر اساس شرایط بیمه اظهار نامه ای، بیمه گذار موظف است پایان هر ماه لغایت پانزدهم ماه بعد حداکثر موجودی مورد بیمه را طبق اسناد ودفاتر خودکتباً به بیمه گر اظهار کند.
درصورت وقوع خسارت احتمالی، حداکثر تعهد بیمه گربراساس ارزش موجودی اولیه مندرج در بیمه نامه ویا آخرین اظهارنامه خواهدبود.
3-بیمه با شرایط جایگزینی و بازسازیReplacement:
تورم وافزایش قیمتها موجب شده قیمت ساختمانها وماشین آلات واحدهای صنعتی نیز بطور روزافزون افزایش یابد. لذا بیمه گذارانی که ساختمان وماشین آلات آنها دراثر آتش سوزی از بین می رود قادر نیستنداز محل خساراتی که از شرکت بیمه دریافت می کنند، ساختمان و ماشین آلات از بین رفته را جایگزین و بازسازی کنند.
بیمه دانا با ارائه بیمه با شرایط جایگزینی وبازسازی به بیمه گذاران، درصورتی که ساختمان وماشین آلات آنها دراثر آتش سوزی وسایر خطرات تحت پوشش بیمه نامه از بین برود، ارزش جایگزینی وتجدیدساختمان را پرداخت می کندمشروط برآنکه موردبیمه با ارزش واقعی بیمه شده باشد. این پوشش مخصوص ساختمانها وماشین آلات کارخانه ها است و شامل موجودی نمی شود.
توضیح : هزینه های جایگزینی اموال تلف شده ویا تعمیر وتعویض قسمتهای آسیب دیده(بازسازی) دراثر خطرات تحت پوشش و با رعایت شرایط مندرج دربیمه نامه درتعهد بیمه گر است، مشروط براینکه مبلغ بیمه شده از ارزش روز اموال بیمه شده در زمان صدور بیمه نامه کمتر نباشد.
4- فرست لاس First Loss:
بیمه نامه فرست لاس(first loss) ( اولین آتش سوزی یا اولین خسارت): در شرایطی از بیمه نامه فرست لاس استفاده می شود که بیمه گذار مطمئن است هر اندازه خسارت شدید باشد امکان از بین رفتن تمامی مورد بیمه وجود ندارد یا اینکه اموال بیمه شده درسطح جغرافیائی بسیار وسیع و پراکنده است و بر اثر حادثه فقط بخشی از آن دچار خسارت می شود و همچنین می شود آن را به چندین ریسک مستقل تقسیم کرد و برای مورد بیمه از نظر سرمایه ، خطر های بیمه شده و سایر عوامل سرمایه فرست لاس محاسبه کرد در مواردی که محاسبه سرمایه کل مورد بیمه امکان پذیر نبود و مرتب در حال تغییر است( مثل انبارهای عمومی) از بیمه نامه فرست لاس استفاده می شود اصولاَ در برخی از رشته ها تمام اموال در معرض خطر نیستند نظیر سرقت در اینگونه موارد به جای اینکه مورد بیمه به ارزش کل بیمه شود آن را به حداکثر مبلغی که مبین حداکثر خسارت وارده بر اثر تحقق خطر بیمه شده است بیمه می کند.
در زمینه بیمه نامه های فرست لاس به 3 نکته به شرح ذیل باید توجه شود.
1- حداکثر تعهد بیمه گر در هر حادثه مبلغ بیمه شده (ارزش فرست لاس) است و به هیچ وجه از آن تجاوز نمی کند.
2- حق بیمه بر اساس سرمایه کل تعیین می شود لذا بیمه گزار موظف است که ارزش کل مورد بیمه را در حد امکان برای محاسبه حق بیمه اعلام کند.
3- بیمه گر در نرخ حق بیمه بر اساس شرایط فرست لاس تخفیف خاص اعمال می نماید.
